Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych MSWiA oraz MS
STANOWISKA
* Stanowisko FZZSM z dnia 20.08.2012' (komisje lek.)
* Stanowisko FZZSM z dnia 20.08.2012' (L-4)
Warszawa, dnia 20.08.2012 r.
Pan Jacek Cichocki
Minister Spraw Wewnętrznych
STANOWISKO
FEDERACJI ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH SŁUŻB MUNDUROWYCH
do projektu założeń ustawy o zmianie ustaw o Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw
W odpowiedzi na pismo DP-I-0231-41/12 z dnia 19 lipca 2012r Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych przekazuje stanowisko i uwagi dotyczące projektu z dnia 16 lipca 2012 r. założeń ustawy o zmianie ustaw o Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw.
Otrzymane propozycje odbierane są przez środowisko służb mundurowych jako kolejna próba wybiórczego i tendencyjnego wprowadzenia zasad kodeksowych w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę, którzy składając ślubowanie zobowiązują się wykonywać ją z narażeniem życia i zdrowia.
Funkcjonariusze służb mundurowych ślubują poddawać się dyscyplinie służbowej wykonując rozkazy przełożonych oraz przestrzegać zasad etyki zawodowej, za naruszenie których, zgodnie zapisami w ustawach pragmatycznych, mogą zostać wydaleni ze służby. Podnieść należy, że w przeciwieństwie do większości grup zawodowych funkcjonariusze służb mundurowych podlegają szczególnej odpowiedzialności karnej za przestępstwa popełnione w związku ze służbą, a także przestępstwa skarbowe popełnione z winy umyślnej, co skutkuje zwolnieniem ze służby a w przypadku skazania prawomocnym wyrokiem pozbawieniem prawa do emerytury.
Zgodnie z obowiązującym prawem, odmiennie od innych grup zawodowych ograniczane są również konstytucyjne prawa funkcjonariuszy, w tym zakaz przynależności do partii politycznych, ograniczone prawo wyborcze, zakaz swobodnego podejmowania dodatkowych zajęć zarobkowych, także odmiennie niż w kodeksie pracy funkcjonariusze nie otrzymują pełnego wynagrodzenia za nadgodziny, służbę w dni ustawowo wolne, święta i porę nocną.
Z powyższych względów w naszej ocenie niedopuszczalnym jest porównywanie pracy ze służbą i wnioskowanie o stosowanie jednakowych rozwiązań tylko w zakresie odpłatności za przebywanie na zwolnieniach lekarskich.
W przedstawionych założeniach nie dostrzegamy pełnej analizy źródeł powstawania chorób i schorzeń w służbie. Nakładane na funkcjonariuszy służb mundurowych wciąż nowe obowiązki skutkują w praktyce znacznym wzrostem uciążliwości w występowaniu zjawisk wypalenia zawodowego, chorób o podłożu nerwicowym.
Całkowicie nie zrozumiałym i nieuprawnionym jest dla nas stwierdzenie, że „planowane zmiany wpisują się w oczekiwania przełożonych funkcjonariuszy i żołnierzy różnych szczebli kierowania oraz samych funkcjonariuszy i żołnierzy, którzy wykonują zadania służbowe w zastępstwie nieobecnych z powodu zwolnień lekarskich”, zwłaszcza wobec występowania zjawiska utrzymywania „planowanego” niepełnego zatrudnienia.
W otrzymanych założeniach całkowicie pominięte zostały kwestie związane z kosztami wprowadzenia nowego systemu. Szczególnie mając na uwadze dotychczasowe praktyki przeznaczania wszelkich oszczędności z wakatów na wydatki rzeczowe, a jedynie niewielkiej ich część powtórnie na elementy uposażenia funkcjonariuszy. Z treści założeń nie wynika bezpośrednio aby powstałe w ten sposób oszczędności trafiły do funduszu nagród i zapomóg z przeznaczeniem dla funkcjonariuszy wykonujących zwiększone obowiązki związane z wakatami i nieobecnością chorobową kolegów.
Tym bardziej nieuzasadnione jest przyjęte założenie o zmniejszeniu o 50 % ilości zwolnień lekarskich w poszczególnych służbach.
Z uwagi na przedstawione zastrzeżenia uważamy otrzymany projekt założeń za niespójny i wewnętrznie sprzeczny, nieakceptowalny i niezrozumiały dla środowiska mundurowego. Zaproponowane założenia oparte są na nieobiektywnych wyliczeniach zmierzających jedynie do wyolbrzymienia podanych liczb bez ich rzetelnej analizy.
Dane zaprezentowane w tekście przez podsekretarza stanu, Pana Michała Deskura pogłębiają nasze przekonanie o powierzchowności przeprowadzonych analiz użytych w uzasadnieniu.
Przed podjęciem prac nad ewentualnymi założeniami do aktów prawnych zmierzających do odmiennej niż obowiązująca regulacja w tym zakresie, za właściwe należy uznać wprowadzenie minimum jednorocznego okresu monitorowania zwolnień lekarskich z uwzględnieniem ich specyfiki, źródeł i przyczyn zachorowań, występującego w poszczególnych rodzajach służb i jednostkach organizacyjnych poszczególnych formacji. Bezwzględnie należy zlecić wykonanie badań dotyczących medycyny pracy, w tym stresogenności, wypalenia zawodowego oraz innych objawów charakteryzujących się specyfiką służby. Ponadto, w celu zapobiegania źródłom zwolnień należy opracować standaryzację stanowisk służbowych określając w szczególności dopuszczalne obciążenia obowiązkami służbowymi na tych stanowiskach. Nieodzownym jest także, w oparciu o te badania oraz kompleksowe badania wszechstronnego stanu zdrowia funkcjonariuszy, opracowanie katalogu chorób zawodowych.
Podnosząc kwestię zmian dotyczących 12-miesięcznej ochrony funkcjonariuszy, którzy zaprzestali służby z powodu choroby, o zwolnieniu funkcjonariusza powinna decydować właściwa komisja lekarska oceniając stan zdrowia i przydatność do służby. Brak jest uzasadnionych powodów, dla których skróceniu ma ulec okres ochronny chorych funkcjonariuszy. Posługiwanie się określeniami „długotrwałego i często nieuzasadnionego korzystania…” bez podania danych ilustrujących prawdziwość tego twierdzenia jest kolejnym przykładem manipulacji w celu osiągnięcia zamierzonego efektu.
Federacja ZZ Służb Mundurowych opiniuje negatywnie i odrzuca w całości projekt założeń do ustawy o zmianie ustaw o Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw. W przypadku prowadzenia dalszych prac nad ustawami oczekujemy przekazania do konsultacji rzetelnej analizy danych w oparciu o które przyjęto wyliczenia i wysokości procentowe do projektów, w celu uniknięcia licznych błędów, którymi założenia są obarczone.
(-) Podpisy
Warszawa, dnia 20.08.2012 r.
Pan Jacek Cichocki
Minister Spraw Wewnętrznych
STANOWISKO
FEDERACJI ZWIĄKÓW ZAWODOWYCH SŁUŻB MUNDUROWYCH
do projektu założeń ustawy o funkcjonowaniu komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych i o świadczeniach odszkodowawczych z tytułu wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą oraz o zmianie niektórych innych ustaw
W odpowiedzi na pismo DP-I-0231-60/12 z dnia 19 lipca 2012r Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych przekazuje stanowisko i uwagi dotyczące projektu z dnia 16 lipca 2012r założeń ustawy o funkcjonowaniu komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych i o świadczeniach odszkodowawczych z tytułu wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Otrzymana i przedstawiona w projekcie koncepcja sprowadza się w praktyce do likwidacji zasad odpowiedzialności pracodawcy (Państwa) z obowiązku ustalenia ekwiwalentu za utratę zdrowia w związku z pełnieniem służby. Bezsprzecznie specyfika służby funkcjonariusza niesie za sobą obowiązek i wysokie ryzyko utraty życia, ale przede wszystkim zdrowia. Wynikające z obowiązków służbowych warunki sprzyjają nadmiernemu obciążeniu pracą, występowaniu stresu o charakterze długotrwałym, powstawaniu nerwic potwierdzonych występującymi w środowisku funkcjonariuszy przypadkami chorobowymi. Z pewnością dodatkowy wpływ na ich powstawanie ma służba w warunkach niepełnego zatrudnienia, braku możliwości swobodnego dysponowania czasem własnym i czasem do wypoczynku, braku prawidłowej profilaktyki chorób zawodowych, a także skłonności przełożonych do ignorowania potrzeb funkcjonariuszy w tym zakresie na rzecz wypełniania stawianych do wykonania zadań. Kwestią otwartą pozostaje nadal odpowiedź na pytanie czy warunki i specyfika pełnienia służby w jednakowym stopniu obciążają każdego funkcjonariusza.
Podjęta próba likwidacji podstawowej grupy inwalidztwa nabytego w trakcie pełnienia służby jest z gruntu niesprawiedliwa i kwestionuje dotychczasową politykę uznawania odpowiedzialności Państwa za nabyte w trakcie służby schorzenia i pozostające z nią w bezpośrednim związku. Jest ona negatywnie odbierana przez środowiska służb mundurowych, oraz może spowodować masowe odejścia ze służby, doprowadzając w przyszłości do wydłużenia zwolnień i świadczeń lekarskich w celu uzyskania niezbędnych zaświadczeń i dokumentów wymaganych do otrzymania orzeczenia o przyznaniu II grupy inwalidzkiej.
Kwintesencją poglądu na przyszłość funkcjonariusza, który poświęci według nowych zasad 25 lat służby i osiągnie wiek 55 lat, są zawarte w projekcie propozycje traktowania go na zasadach obowiązujących w systemie powszechnym. Przedstawione propozycje naruszają zasadę poszanowania praw nabytych wobec funkcjonariuszy pełniących służbę i korzystających z dotychczasowych uprawnień w ten sposób, że ustalają zasadę obliczania podstawy wymiaru renty jako średnią z 10 wybranych lat służby, czyli analogicznie jak dla funkcjonariuszy przyjętych do służby po 1 stycznia 2013 roku. Jest to sprzeczne z zapewnieniami Rządu RP wyrażanymi chociażby w exposé Premiera i kilkakrotnie przez niego potwierdzonymi. Ta metoda obliczenia drastycznie wpłynie na poziom świadczenia, co wydaje się być celem samym w sobie.
Przedstawiona propozycja utworzenia programu aktywizacji zawodowej i prewencji rentowej w zamian za likwidację III grupy nie daje gwarancji potencjalnego objęcia swoim zakresem wszystkich funkcjonariuszy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu kwalifikowanego do tej pory jako tzw. III grupa. Środki na aktywizację zawodową, które miałyby zostać przeznaczone na finansowanie studiów wyższych, szkół podyplomowych oraz kursów zawodowych praktycznie rzecz biorąc, po uwzględnieniu koniecznej wysługi lat (25 lat służby i ukończenie 55 lat życia) w praktyce będą wątpliwe, jeśli chodzi o osiągnięcie zamierzonego efektu.
Zupełnie niezrozumiałym, nie do zaakceptowania, jest wskazanie źródła finansowania programu funduszu socjalnego, którego nadrzędnym celem jest zapewnienie środków na pomoc dla emerytów, rencistów i ich rodzin, znajdujących się w szczególnie trudnych warunkach życiowych, bądź poszkodowanych w wyniku zdarzeń i chorób. Tym bardziej iż i w tym przypadku dokonuje się jego zmniejszenia o 50% w celu znalezienia kolejnych oszczędności, naruszając zasady współżycia społecznego i tworząc fundusz dla tych którzy są w służbie, kosztem pogorszenia statusu emerytów i rencistów.
Zaproponowanie wprowadzenia instancyjnego systemu orzecznictwa w postaci wojewódzkiej i centralnej komisji lekarskiej w naszej ocenie pogorszy stan i sprawność orzecznictwa, generując koszty które będą ponosili oczywiście funkcjonariusze, wydłużając jednocześnie okres oczekiwania na wydanie orzeczenia.
Niejednokrotnie już jako Federacja ZZ Służb Mundurowych wskazywaliśmy na potrzebę powrotu do resortowej - branżowej służby zdrowia, w ramach której kwestie związane z lecznictwem, profilaktyką, funkcjonowaniem komisji lekarskich oraz specjalistów znających intensywność występowania schorzeń wśród funkcjonariuszy znajdowałyby się pod kontrolą i nadzorem Ministra Spraw Wewnętrznych, odpowiedzialnego za zagadnienia medycyny pracy i lecznictwa zawodowego.
Wprowadzenie definicji choroby pozostającej w związku z pełnieniem służby wymaga precyzyjnego określenia, jaki rodzaj okoliczności w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych zostanie uznany za przyczynę choroby stanowiącej podstawę do uznania jej za jednostkę chorobową, której źródłem są określone, w tym klimatyczne i atmosferyczne warunki pełnienia służby. Wymaga to więc uregulowania i określenia wskazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy chorobą a warunkami i specyfiką służby. Do chwili obecnej nie przeprowadzono żadnych badań ani nie ujawniono żadnych wyników na temat stanu zdrowia funkcjonariuszy, ich przyczyn oraz intensywności występowania danych jednostek chorobowych.
Kwestia podjętej próby wyłączenia odpowiedzialności odszkodowawczej pozostawia zbyt wielką swobodę oceny dla jednostki organizacyjnej oraz podejmowanych przez nią działań mających na celu uchylenie się od odpowiedzialności materialnej.
Nie do zaakceptowania jest także propozycja rezygnacji uznania wypadków w drodze do i z miejsca pełnienia służby. Kwestie odszkodowawcze w systemie powszechnym powstałe w wyniku takich zdarzeń obciążają Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W omawianej propozycji zmuszeni jesteśmy potraktować to jako dowód na wybiórcze stosowanie rozwiązań powszechnych, ale tylko w zakresie dającym oszczędności budżetowi państwa.
Dodatkowo nadal istotną kwestią pozostaje stosunek do zasady dodatku do emerytur z tytułu uszczerbku na zdrowiu odniesionego przez funkcjonariusza w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych. W naszej ocenie rezygnowanie z tej formy rekompensaty w stosunku do funkcjonariusza pełniącego długoletnią i ofiarną służbę jest niemoralne i niesprawiedliwe, tym bardziej, że ta forma dotyczy jedynie 9,5% przyznawanych świadczeń.
Wobec powyższego Federacja ZZ Służb Mundurowych opiniuje negatywnie i odrzuca w całości projekt założeń do ustawy o funkcjonowaniu komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych i o świadczeniach odszkodowawczych z tytułu wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą oraz o zmianie niektórych innych ustaw oraz w przypadku dalszych prac nad ustawami oczekuje przekazania do konsultacji pełnych danych użytych w uzasadnieniu, w celu uniknięcia licznych błędów, którymi założenia są obarczone.
(-) Podpisy
