PISMO-ZESPOŁY - ZG NSZZ PP
PISMO - ZESPOŁY
Konin dnia 19 czerwca 2007 r.
ZG-I – 10 /07
Pan
bryg. mgr inż. Marek KUBIAK
Komendant Główny
Państwowej Straży Pożarnej
W A R S Z A W I E
W nawiązaniu do pisma BKS-1-0241/1 1/07 z dnia 6 czerwca 2007 roku w sprawie powołania zespołu Komendanta Głównego w sprawie nowelizacji rozporządzeń MSWiA (płacowego, kwalifikacyjnego i organizacyjnego), Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Pożarnictwa deleguje - kol. Piotra MAZURA (KM PSP w Nowym Sączu) do prac w w/w zespole.
Jednocześnie wnosimy o ponowne rozpatrzenie składanych wcześniej uwag Związku w zakresie obejmującym cytowane rozporządzenia wraz z aktualnym opracowaniem - w załączeniu.
Z poważaniem
Przewodniczący ZG NSZZ PP
Krzysztof Hetman
U W A G I
w sprawie nowelizacji rozporządzeń MSWiA
(płacowego, kwalifikacyjnego i organizacyjnego)
U W A G I
dotyczące zmian rozporządzeń MSWiA w sprawie:
- uposażenia strażaków PSP, w sprawie stanowisk służbowych w jednostkach organizacyjnych PSP,
- maksymalnych stopni przypisanych do poszczególnych stanowisk oraz dodatkowych wymagań kwalifikacyjnych, jakim powinni odpowiadać strażacy na określonych stanowiskach służbowych,
- ramowej organizacji komendy wojewódzkiej i powiatowej (miejskiej) PSP.
1. Z dnia 8 września 2006 roku w sprawie uposażenia strażaków PSP:
1) Zrównanie w grupach z jednoczesną podwyżką dla dyżurnych operacyjnych powiatu z pomocnikami lub utworzenie nowego stanowiska - zastępca dyżurnego operacyjnego powiatu - obecnie robią tą samą robotę za różne pieniądze.
2) Dlaczego w przepisie, poza szkodliwym, uwzględniono tylko dodatek kontrolerski?
W zakresie zadań PSP jest wiele innych zadań wymagających również szczególnych właściwości i kwalifikacji, np. zamówienia publiczne, programy i dotacje z UE i innych instytucji, szkolenie OSP, grupy specjalistyczne, itp.
3) Nie określono definicji warunków uciążliwych.
Czy warunkiem uciążliwym są nadgodziny?, czy warunkiem uciążliwym są „napakowane” zakresy czynności, gdzie wiadomo, że nie ma fizycznej możliwości właściwego realizowania nałożonych zadań (bo przecież brak etatów) i w związku z tym permanentny stres z powodu notorycznych zaległości?
4) Dodatek za służbę w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych z idei jest właściwy. Natomiast stawki to paranoja. Koszty naliczenia, papieru na wydruk zestawień oraz sporządzenia list wypłat wielokrotnie przewyższa wyliczone kwoty (większość to kwoty groszowe!). Więc albo zwiększenie stawek dodatku, albo jego likwidacja. Wraz z reformą, która „uderzyła” bardzo mocno w stanowiska biurowe, nie poszła reforma w likwidacji biurokracji. W niektórych dziedzinach nie będzie możliwa redukcja papierów. Problem ten już niedługo dosięgnie większość komend, przy braku zasygnalizowania tego na wyższych szczeblach.
5) Bezwzględnie przepis płacowy należy powiązać ściśle z przepisem kwalifikacyjnym, gdyż uwagi dotyczące stanowisk dotyczą obu przepisów (uwagi w pkt. 2).
2. Z dnia 25 lipca 2006 roku w sprawie stanowisk służbowych w jednostkach organizacyjnych PSP, maksymalnych stopni przypisanych do poszczególnych stanowisk oraz dodatkowych wymagań kwalifikacyjnych, jakimi powinni odpowiadać strażacy na określonych stanowiskach służbowych:
str. 2
1) Na jakiej podstawie opracowano wymagania kwalifikacyjne?
Podstawą do ustalenia wymagań kwalifikacyjnych dla konkretnego stanowiska pracy jest charakterystyka tego stanowiska pracy. Jak dotąd w PSP nie ma opracowanych charakterystyk stanowisk pracy w rozumieniu nauki w zakresie organizacji i zarządzania. Sygnalizowany przez Związek od lat problem do dnia dzisiejszego nie został rozwiązany, a także nie podjęto prac w tym zakresie. Jednakże rozpoczęcie tych prac uwarunkowane jest posiadaniem szczegółowego katalogu zadań i czynności, którego również nie ma! Ustawa o PSP wymienia najbardziej ogólne zadania dla formacji, a przepisy z poza PSP, które musimy stosować, także oparte są na uogólnieniu. Naszym zadaniem jest rozpisanie wszystkich głównych zadań na czynniki pierwsze (zidentyfikowane zadania szczegółowe) oraz do każdego z zadań szczegółowych rozpisanie katalogu czynności niezbędnych do realizacji tego zadania. Pogrupowanie tematyczne tych zadań oraz ustalenie szacunkowych norm czasowych pozwala na stworzenie konkretnego stanowiska pracy, gdzie ocenie należy poddać kwalifikacje (w zakresie ogólnym, pożarniczym, specjalistycznym) jakie zagwarantują właściwe realizowanie tych zadań. Następnym krokiem jest ustalenie, czy zakres zadań dla danego stanowiska będzie możliwy do realizacji przez jedną osobę (stanowisko jednoosobowe) czy potrzeba do tego kilka osób (stanowisko wieloosobowe). Tak ustalone stanowiska pracy są podstawą do opracowania regulaminu organizacyjnego jednostki. Stąd wywodzi się wiedza o niezbędnej ilości strażaków i pracowników w każdej komendzie, a następnie w całej formacji. Nigdy odwrotnie! Niestety tę odwrotną sytuację mamy dzisiaj. Nie mając żadnych merytorycznych podstaw nałożono na nas tylko obowiązki i najlepiej gdybyśmy nic nie mówili. Natomiast każda kontrola traktuje nas jakby tej sytuacji nie było. Czas z tym skończyć!!!
2) Dlaczego przepis dopuszcza różnice in minus pomiędzy stanowiskami dowódczymi, wykonawczymi i pomocniczymi?
Brak charakterystyki stanowisk pracy spowodował, że w tabelach kwalifikacyjnych oraz uposażenia brak wyraźnego rozdziału pomiędzy stanowiskami dowódczymi, wykonawczymi i pomocniczymi. Być może należałoby wprowadzić także samodzielne stanowiska, które znajdowałyby się pomiędzy stanowiskami dowódczymi a wykonawczymi. Różnice są przede wszystkim w zakresie odpowiedzialności, konieczności posiadania bardziej rozległej wiedzy w zakresie merytorycznym oraz organizacji i zarządzania, a także psychologii (dowódcy pracują na organizmie żywym). W naszym przypadku widać to porównując poszczególne szczeble organizacyjne PSP. Z racji pracy tylko w KG PSP lub KW PSP grupy są wyższe niż w KP/KM PSP. O ile z kadrą dowódczą można się zgodzić (proporcje są, gdyż i odpowiedzialność jest zróżnicowana), to już niektóre samodzielne stanowiska oraz stanowiska wykonawcze i pomocnicze są zawyżone w stosunku do komend szczebla powiatowego. Na tych stanowiskach realizowane są zadania analogiczne do zadań na najniższym szczeblu, a nawet ich mniejsza ilość. Okazuje się, że na szczeblu powiatowym na konkretnym stanowisku strażak lub pracownik musi mieć większą wiedzę, gdyż z braku etatów musi realizować znacznie szerszy zakres zadań. W jednostkach wyższego szczebla dochodzi do wąskiej specjalizacji. Czyli obciążenie na najniższym szczeblu jest większe, natomiast w płacach jest odwrotnie.
str. 3
3) Należy zlikwidować możliwość obsady stanowiska przez strażaków z różnych korpusów. Zastrzeżenie – do czasu naturalnego przejścia na emeryturę zachowanie stanowisk dla osób nie spełniających nowych wymagań.
Jeżeli na danym stanowisku, zgodnie z charakterystyką stanowiska pracy, wymagany jest oficer, to nie może tam pełnić służby aspirant! Dopuszczenie takiej możliwości oznacza brak respektowania zasad organizacji i zarządzania. Wiadomo, że zapisy te były wprowadzone pod konkretne osoby. Nauka organizacji i zarządzania nie przewiduje takich sytuacji. To pod konkretne stanowisko szukamy odpowiednich ludzi, a nie odwrotnie. Jednak wiadomo nieraz, że można znaleźć odpowiednich ludzi, ale nie posiadają oni odpowiednich kwalifikacji (dotyczy to przeważnie stanowisk dowódczych). Nic nie stoi na przeszkodzie, aby takiego człowieka skierować do odpowiednich szkół.
Przy tej okazji należy stwierdzić, że pozyskiwanie osób z predyspozycjami dowódczymi stoi na niskim poziomie. Wystarczy przeanalizować politykę kadrową naszych komendantów, a okaże się, że właściwego przygotowania kadry dowódczej nie ma. Brak jest programów oraz systemu wyłaniania, pozyskiwania oraz szkolenia kadry rezerwowej (o szkoleniu kadry rządzącej nawet nie warto mówić).
4) Dlaczego zakresy czynności nie są precyzyjnie określone dla konkretnych stanowisk, a mamy do czynienia z „radosną twórczością” – co pasuje to wpiszemy?
Częściowa odpowiedź nasuwa się sama – brak charakterystyk stanowisk pracy. Ale jest to część problemu. Należy powtórzyć stwierdzenie – „To pod konkretne stanowisko szukamy odpowiednich ludzi, a nie odwrotnie”. Niestety w PSP ta zasada nie jest stosowana. W wielu komendach są osoby, które po właściwej ocenie w czasie służby przygotowawczej, nie powinny zostać mianowane do służby stałej. Ale niestety rodziny (krewnych, dalszych krewnych) się nie wybiera. Do tej pory nie przeprowadzono analizy pod tym kątem. Nadal nie przeszkadza, że w komendzie pracuje grupa osób z najbliższej rodziny, że za niedługo stany osobowe komend to będą rodzinne klany, a „nie zrzeszeni” będą wyłącznie do roboty i to z dużym przeładowaniem zakresu obowiązków. Zaś płace będą ustalone jak trzeba. Przykra rzeczywistość.
5) W przypadku opracowania charakterystyk stanowisk pracy może się okazać, że stanowisk będzie dużo mniej na każdym szczeblu. Należy się zastanowić, czy w komendach powinno być tyle stanowisk kierowniczych i dowódczych, wobec stanowisk typowo wykonawczych. Więcej ludzi potrzeba do realizacji merytorycznych zadań.
6) Utworzenie stanowiska zastępcy dowódcy zmiany.
3. Z dnia 26 lipca 2006 roku w sprawie ramowej organizacji komendy wojewódzkiej i powiatowej (miejskiej) PSP:
1) Czy jest konieczna kategoryzacja komend? – dlaczego nie ma naliczania etatowego jak w Policji?
Właściwym kierunkiem powinno być ujednolicenie przepisów w ramach MSWiA. Przepisy policyjne powstały dużo wcześniej niż nasze, więc doświadczenia są dużo większe. Po co tracić czas na wymyślanie nowych – korzystajmy z tego co już funkcjonuje adoptując do naszych warunków (Policja, Straż Graniczna, inne służby, wojsko).
2) Dlaczego przepis nie mówi nic o KG PSP?
str. 4
Przepis organizacyjny powinien dotyczyć wszystkich jednostek PSP.
3) Z uzyskanych informacji wynika, że są próby likwidacji zapisu §6. Bezwzględnie należy go utrzymać!
Wskaźnik 1 strażak na 1000 mieszkańców jest jedynym parametrem, który można wykorzystać do opracowania stanu docelowego funkcjonowania PSP oraz strategii w dochodzeniu do stanu docelowego. W PSP funkcjonują już strategie rozwoju w niektórych komendach. Ale co daje strategia rozwoju, gdy nie ma ustalonego i zatwierdzonego stanu docelowego? Kolejny papier bez pokrycia ze szczegółowo rozpisanym chciejstwem!
Podobnie jak z katalogiem zadań – nie mamy określonego stanu docelowego PSP w zakresie stanów osobowych, sprzętu i wyposażenia. Dotychczasowe uregulowania nie obejmują całości realizowanych zadań, a ustalone zakresy obejmują stany minimalne. Na tej podstawie trudno opracować strategię rozwoju PSP, gdyż brak jest podstaw do takiego opracowania. W następstwie tego są poważne problemy z ustaleniem właściwego budżetu PSP oraz brak jest merytorycznych argumentów do dyskusji w sprawach finansowania PSP.
Najwyższy czas rozpocząć prace w tym zakresie, zaś rezultaty poddać ocenie najwyższych władz oraz uzyskać ich akceptacje oraz zatwierdzenie strategii rozwoju.
4) § 6 należy rozbudować analogicznie jak w przepisach policyjnych.
Jedyny parametr – 1 strażak na 1000 mieszkańców – nie daje optymalnego rozwiązania (oczywiście do czasu zakończenia prac nad charakterystykami stanowisk pracy). Liczba ludności się zmienia (co prawda dosyć wolno, ale przy dalszym wyjeździe z Polski do pracy za granicą zmiana ta może być dużo szybsza), a przecież mamy parametr, który się nie zmienia – powierzchnia. Obecnie możemy identyfikować zagrożenia, które z różnym natężeniem występują w różnych regionach kraju – tego parametru nie ma, a jest istotny. Jeżeli użycie dodatkowych parametrów jest trudnością na poziomie powiatowym, to może należy zastosować te parametry na poziomie wojewódzkim? Wtedy z poziomu województwa uregulować szczegóły po naliczeniu na konkretne województwo.
Czy dokonano szczegółowej analizy rozmieszczenia JRG? Dlaczego dokonano likwidacji niektórych JRG i na jakiej podstawie? Czy dokonano analizy dodatkowego zabezpieczenia terenu i pomocy dla PSP przez OSP? Czy stany osobowe OSP to stany na papierze, czy faktyczne? Czy wyszkolenie OSP dorównuje PSP?
Pytania zasadne, gdyż podobno w ochronie przeciwpożarowej nie uwzględniamy poważnej siły strażaków ochotników! Natomiast ciągle nam mało strażaków PSP!
5) Wszystkie przepisy PSP dotyczą wyłącznie strażaków. Dlaczego ten przepis interpretuje się z uwzględnieniem etatów cywilnych?
Etaty cywilne powinny być dodatkowym uzupełnieniem etatowym komendy. Zastąpienie stanowisk strażackich przez stanowiska cywilne w biurach komend jest posunięciem krótkowzrocznym. Obsady stanowisk kierowania uzupełniane są z biur, zabezpieczenie logistyczne podczas większych akcji realizowane jest przez biura, dyżury domowe z wyjazdami do akcji grup operacyjnych czy oficerów dyspozycyjnych realizowane jest przez biura (jak obsada 5-6 osobowa funkcjonariuszy, bez komendantów, ma zrealizować zapis maksymalnie 88 godzin w miesiącu z uwzględnieniem urlopów, zwolnień lekarskich, delegacji, szkoleń?). Dodatkowo zdecydowana ilość etatów cywilnych to etaty.
str. 5
pomocnicze, które nie mogą realizować zadań merytorycznych wymagających wyższych kwalifikacji. Natomiast, kto z kwalifikacjami zgodzi się pracować za stawki etatów pomocniczych?
Należy szybko podjąć działania, aby uzupełnić poważne braki pracowników w biurach, gdyż grozi to poważnymi zaległościami w realizacji zadań, wraz ze zdecydowanym spadkiem jakości ich pracy wywołanej przepracowaniem.
6) Jeżeli przepis mówi o ramowej organizacji komend to, dlaczego brak jest właściwej dokumentacji (np. wzorów dokumentów, instrukcji, procedur). Ramowa organizacja komend powinna obejmować:
a) ramowy katalog zadań i czynności,
b) ramowy regulamin organizacyjny opracowany na podstawie charakterystyk stanowisk pracy,
c) ramowe zakresy czynności dla poszczególnych stanowisk wraz z kompetencjami i jednoznaczną odpowiedzialnością,
d) ramowe procedury postępowania.
7) Przepis powinien gwarantować komendantom optymalne rozwiązanie organizacyjne.
Dlaczego, mając odpowiednią liczbę strażaków, komendant nie może ustalić 4 zmian w JRG? Wiąże się to również z ilością odpowiednich stanowisk.
8) Przepis narzuca nazewnictwo komórek organizacyjnych.
Czy nie wystarczą np. piony organizacyjne? Np. pion operacyjny (liniowy) – obejmujący zakresem działania operacyjne, stanowiska kierowania, łączność, kontrolno-rozpoznawcze i szkoleniowe, pion logistyczny – kwatermistrzostwo, transport, technika, zaplecza techniczne, informatyka, finanse oraz pion organizacji i zarządzania – organizacja, kadry, płace, bhp, tajne, obronne, archiwa, prawne oraz kontrola (w tym ISO).
9) Weryfikacji należy poddać wszystkie wartości liczbowe w przepisie.
10) Ponawiamy poprzednie uwagi ze szczególnym uwzględnieniem ponownej weryfikacji ilości etatów oficerskich i aspiranckich w strukturach komend. Co już niejednokrotnie zyskało negatywna ocenę, przekładając się bezpośrednio na powstanie zagrożenia braku możliwości wykonania ogromnego zakresu zadań, jakie stawia się współcześnie przed funkcjonariuszami PSP
11). Konieczne i nieodzowne staje się wprowadzenie okresu przejściowego, i określenie wprowadzanych zasad jako stanu docelowego, do którego dążyć będzie służba w najbliższym okresie. Pozwoli to na dochodzenie do tych stanów w sposób naturalny, nie powodujący negatywnych skutków społecznych.
Dodatkowo wnioskujemy o podjecie prac nad umożliwieniem i rozszerzeniem możliwości przyznania uprawnień do podwyższenia emerytury funkcjonariusza (0,5%) za udział w działaniach ratowniczych i ratowniczo-gaśniczych dla obsady stanowisk kierowania. Wprowadzenie takich rozwiązań dla tych funkcjonariuszy, może rozwiązać występujące problemy przy obsadzie tych stanowisk.
Państwowa Straż Pożarna jest jednym organizmem, który może funkcjonować dobrze tylko wtedy, gdy poszczególne jego części będą zarządzane według ściśle określonych celów, zadań i procedur. Procedury gwarantować będą jednolitość sposobu realizacji zadań w całym kraju. Docelowo zadania powinny być realizowane w oparciu o budżet zadaniowy.
